De opstand
In 1566 richtten ontevreden protestanten vernielingen aan in talloze katholieke kerken. Deze zogeheten Beeldenstorm verspreidde zich vanuit Vlaanderen naar de andere Nederlandse gewesten.
Filips II besloot militair in te grijpen. Willem van Oranje week uit naar het gebied van de Nassaus en redde daarmee zijn leven.
Maar de opstand in de Noordelijke Nederlanden ging door. Willem van Oranje gaf vanaf 1572 met wisselend succes leiding aan die vrijheidsstrijd. Hiermee legde hij de basis voor de band tussen Nederland en het Huis Oranje-Nassau. Drie broers van Prins Willem sneuvelden bij militaire acties.
De broer van Willem van Oranje, Graaf Jan de Oude, was enige tijd stadhouder in Gelderland. Hij nam het initiatief tot de Unie van Utrecht. Daarin gingen de zeven noordelijke gewesten een oorlogsverbond aan tegen Filips II.