Toespraak van Koning Willem-Alexander bij het Staatsbanket aangeboden door President Marcelo Rebelo de Sousa, Palácio da Ajuda, Lissabon
De toespraak is uitgesproken in het Engels.
Meneer de President,
Mijn vrouw en ik danken U voor de warme ontvangst hier in het Palácio da Ajuda. Dank U wel voor Uw hartelijke woorden die onze vriendschap onderstrepen.
Portugal is een van de oudste naties ter wereld, met een grens die in acht eeuwen nauwelijks is gewijzigd. Tegelijkertijd is Uw land een toonbeeld van het vermogen tot transformatie. Steeds weer heeft het zichzelf in tijden van verandering opnieuw uitgevonden.
Iedereen met enig historisch besef weet wat de Nederlanders aan de Portugezen te danken hebben. Het waren Uw voorouders die de wereld voor hun mede-Europeanen - en dus voor ons - openlegden. Het waren Uw onverschrokken landgenoten die nieuwe zeeroutes verkenden en het pad aan verre kusten baanden. Wij keken de kunst bij U af en volgden pas veel later in Uw kielzog.
Dat onze landen concurrenten werden is de ironie van de geschiedenis Maar één ding is zeker: onze handel was mede gebaseerd op Uw kennis van de oceanen. Onze Gouden Eeuw reflecteerde de glans van Uw lichtende voorbeeld.
Die indrukwekkende geschiedenis maakt Portugal tot een heel bijzonder land. Portugal is altijd Europa’s bruggenhoofd geweest; een vooruitgeschoven post met de blik gericht op de zee. Het Portugees is een wereldtaal, gesproken op vier continenten. Uw banden met verschillende volken en culturen zijn ook in onze tijd iets om te koesteren. Portugal kent de waarde van diversiteit, van tolerantie, openheid en uitwisseling. Waarden die op veel plekken in de wereld onder druk staan, maar die wij als de essentie beschouwen van onze vrije samenleving.
De Europese Unie mag zich gelukkig prijzen een dergelijk land als lidstaat te hebben. U, meneer de President, weet hoeveel inspanningen de Portugezen zich daartoe hebben getroost. U bent opgegroeid in een onvrij land dat op eigen kracht de weg vond naar democratie. U behoorde tot de eerste generatie vrij gekozen volksvertegenwoordigers en werkte actief mee aan de totstandkoming van een Grondwet waarin de principes van de democratische rechtstaat zijn verankerd.
Portugal verbond zich met de Europese gemeenschap van vrije landen. Samen hebben de Portugezen ingrijpende hervormingen tot stand weten te brengen. De economische transformatie heeft offers gevraagd en een sterk beroep gedaan op de veerkracht van het Portugese volk. Ook de afgelopen jaren waren voor veel mensen in Uw land niet gemakkelijk. Nog steeds hebben veel jongeren moeite om werk te vinden dat aansluit bij hun capaciteiten.
Toch is er reden om optimistisch te zijn over de toekomst!
Met bewondering zien wij hoe Portugal het voortouw neemt in de noodzakelijke omschakeling naar duurzame energie.
Wij zien hoe dit land een nieuw verbond sluit met de zee, door zich succesvol toe te leggen op de ‘blauwe economie’.
We zien hoe Lissabon, Europa’s Grand Old Lady, haar jeugd hervindt en bezoekers van over de hele wereld weet te betoveren, waardoor nieuwe kansen ontstaan.
Wij zien Portugal het Europees Kampioenschap winnen met onverzettelijk voetbal en het Eurovisie Songfestival met intieme jazz.
Wij zien Portugal als NAVO-bondgenoot een waardevolle bijdrage leveren aan vrede en veiligheid.
En wij zien hoe vooraanstaande Portugezen internationaal tot hoge ambten worden geroepen. António Guterres is als secretaris-generaal van de Verenigde Naties de opdrachtgever van mijn vrouw, zijn speciale pleitbezorger voor inclusieve financiering voor ontwikkeling.
Naast dit alles zijn wij geboeid door de Portugese manier van leven. Men zegt dat de Portugezen duizend manieren kennen om bacalhau klaar te maken. Dat illustreert hun bijzondere aandacht voor de gewone dingen die het leven mooi en waardevol maken.
Wie de gastvrijheid en warmte van dit land heeft leren kennen, verlangt er steeds weer naar terug. Portugal omarmt je. Het is als in het beroemde lied van de koningin van de fado Amália Rodrigues …
Dois braços à minha espera
É uma casa portuguesa, com certeza!
Mag ik U vragen het glas met mij te heffen.
Op Uw gezondheid, Meneer de President.
Op de warme vriendschap tussen de República Portuguesa en het Koninkrijk der Nederlanden.