Toespraak van Z.K.H. de Prins van Oranje, 23 juni 2006
bij de uitreiking van de Koning Willem I Prijs te Den Haag,
Dames en Heren,
Vraag aan landgenoten wat zij typisch Nederlands vinden en de meeste zullen antwoorden: nuchterheid en ondernemerschap. Wij zijn ook in de regel niet op ons mondje gevallen. En van oudsher zijn wij ook een zeer ondernemend volk. Ook tegenwoordig, waar je ook in de wereld komt, je komt Nederlanders tegen, vaak ondernemende Nederlanders. In hoeveel landen staat Nederland wel niet in de top van buitenlandse investeerders en exporteurs?
We zijn nuchter - hoewel volgens mijn vrouw ietsje mínder nuchter dan we zelf denken - én ondernemend. Ik vind dat opvallend. Want nuchterheid en ondernemerschap horen niet vanzelfsprekend bij elkaar. Nuchterheid, van doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Een nuchter mens stort zich niet in het ongewisse avontuur van een eigen bedrijf. Ondernemerschap staat voor iets heel anders. Voor het najagen van dromen, voor gecalculeerd risico's nemen, voor doorzetten waar nuchtere mensen misschien waren afgehaakt.
We zíjn nuchter - behalve als er gevoetbald wordt. Én we zijn ondernemend. Denk aan Philips, Heineken, de oprichters van TomTom. Heel verschillende mensen. Maar stuk voor stuk getuigend van visie en focus. Van het besef dat de kost voor de baat uitgaat.
In die bijzondere combinatie van nuchterheid en ondernemerschap schuilt onze kracht. Want wie onderneemt met nuchterheid, houdt de cijfers onder de streep in de gaten. Máár wie alleen aan die cijfers denkt, wordt nooit een groot ondernemer.
Hoe meer ondernemerschap, hoe beter.
Hoe werk je aan meer ondernemerschap? Onderwijs neemt daarbij een heel belangrijke plaats in. Nog te weinig mensen in ons land zien ondernemerschap op dit moment als beroepsmogelijkheid. In Nederland beschouwt slechts één op de drie mensen een eigen bedrijf als serieuze carrièreoptie. In de VS is dat bijna het dubbele.
Daarnaast is meer maatschappelijke waardering voor ondernemen heel belangrijk. De Koning Willem I Prijs draagt daaraan bij. Die is bestemd voor bedrijven die durf, daadkracht en doorzettingsvermogen combineren met een creatieve en vernieuwende manier van ondernemen. Eigenschappen die Willem I, de koopmankoning, in praktijk bracht. Zijn droom was het om de welvaart van de Gouden Eeuw te herstellen, na een eeuw van achteruitgang. Daartoe investeerde hij in de door hemzelf opgerichte Nederlandsche Handels-maatschappij. Hij liet kanalen graven, zoals het Noord-Hollands Kanaal en de Zuidwillemsvaart. Ook hij had iets met water.
Als ere-voorzitter van de Koning Willem I Stichting draag ik de doelstelling " Het benadrukken van het grote belang van een gezond ondernemingsklimaat op de welvaart in Nederland" een warm hart toe. Dat wil ik graag persoonlijk onderstrepen.
Dames en heren en in het bijzonder de genomineerden,
Van de voorgedragen ondernemingen hebben we vanavond al veel gezien en gehoord. Alle genomineerde bedrijven hebben zich op het punt van ondernemingsschap zonder meer onderscheiden. En voldoen bovengemiddeld aan de criteria van de Koning Willem I Prijs 2006. Maar ook hier geldt: er kan er maar één de beste zijn.
Een onderneming aan wie ik de prijs mag uitreiken, kenmerkt zich door buitengewone prestaties. Een bedrijf dat door innovatief leiderschap een vooraanstaande plaats heeft kunnen verwerven in een specifieke markt en een voorbeeld mag heten voor ondernemerschap in Nederland.
I will not try your patience any longer. The winner of the 2006 Koning Willem I Award is: ASML. May I invite the Chairman of the Board of Management, Mr. Meurice and Mr. Bodt as Chairman of the Supervisory Board to step forward to receive the award.