Toespraak van H.M. de Koningin bij de opening van de door haar samengestelde tentoonstelling De Voorstelling in het Stedelijk Museum te Amsterdam, 8 december 2000
De Voorstelling
De naam van deze tentoonstelling wekt verwachtingen: De Voorstelling. Alsof er een doek zal opgaan, dat het paleis onthult dat in de zalen van het museum is verbeeld. Van 'het Stedelijk' mág ook verrassing en durf worden verwacht; zo staat dit museum immers bekend.
Ook het idee van een 'paleis' spreekt tot de verbeelding en suggereert een imposante omgeving die boven het alledaagse uitgaat. Deze Voorstelling speelt in op het onverwachte en wil zo de bezoeker meevoeren in een andere belevingswereld.
Het beeld van een paleis zal bij veel mensen immers eerder een sfeer van vervlogen tijden dan van iets eigentijds oproepen - en bij een voorstelling zal niet iedereen béeldende kunst voor ogen hebben, zeker niet degenen die klagen dat je bij moderne kunst juist bijna nooit kunt zíen wat het voorstelt.
Wie deze zalen binnengaat ziet voor zijn ogen vele verrassende dingen - in harmonie òf tegenspraak met de omgeving. Daarom is dit nog meer dan een tentoonstelling een voorstelling geworden.
Boeiend werk van begaafde kunstenaars is hier bijeengebracht, voornamelijk uit de rijke verzameling van het Stedelijk Museum. Een enkel werk is toegevoegd om het beeld - en met name dè beelden - verder aan te vullen, al is het niet de bedoeling geweest een compleet overzicht te geven van de Nederlandse kunst van de laatste vijftig jaar. Met één collectie als uitgangspunt, hoe kundig die ook bijeen is gebracht, is dat niet mogelijk. De tentoonstelling kan echter wèl de mensen uitdagen om verder op onderzoekingstocht te gaan en te kijken naar intrigerende en inspirerende kunst die ook elders in ons land is te ontdekken.
De moderne Nederlandse kunst is een nadere kennismaking meer dan waard. Niet iedereen is vertrouwd met de zeer uiteenlopende richtingen die zich hier na de oorlog hebben ontwikkeld. Daarom staat nù deze periode in de schijnwerpers. Het publiek wordt uitgenodigd zich een beeld te vormen van het veelzijdige talent dat hier is verzameld en daar een inspiratiebron voor eigen fantasie in te vinden.
Ik ben de Heer Fuchs dankbaar voor de royale ruimte die hij mij letterlijk en figuurlijk heeft gelaten bij de samenstelling van deze tentoonstelling en dank ook zijn medewerkers voor de ondersteuning die zij mij hebben gegeven - voor en achter de schermen.
Voordat ik U vraag de voorstelling te gaan zien, wil ik U al vóoraf één kleine kunstschat onthullen en U 'even' meenemen in de mooie dichtregels die Gerrit Komrij speciaal voor deze opening heeft geschreven - als een ode aan de kunst.
De Voorstelling
Kunst is een voorstelling, een beeld
Dat al het onvoorstelbare omsluit.
Theater ook, met bittere ernst gespeeld,
Maar altijd gul: de kunst nodigt ons uit
Om in het oppervlak de diepere zin
Te ontwaren van ons arme, aardse leven -
Illusies uit de lamp van Aladdin,
Vormen die de geest verbazen, even.
Nu nodig ik U uit De Voorstelling te gaan bekijken.