November 2018
1-2 november: In ruig gebied
Elk jaar traint het Korps Mariniers in noordelijk gelegen, bergachtige streken om voorbereid te zijn op operaties in ruig gebied. Tweehonderd mariniers stellen vijf weken hun vermogen op de proef om onder zware omstandigheden te overleven. Ze trainen hun vaardigheden in navigatie en logistiek, oefenen klim- en stijgtechnieken en slapen in de open lucht, waarbij de temperatuur tot beneden het vriespunt kan dalen.
Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander bracht op 1 en 2 november een bezoek aan mariniers op oefening in de Schotse Hooglanden. In het basiskamp praatte hij met logistiek en ondersteunend personeel. Daarna was het tijd voor het echte werk. De Koning sloot aan bij een verkenningseenheid voor een tocht te voet in het trainingsgebied. Hij deed mee aan de survivallessen en volgde ’s avonds in het veld de orderuitgifte voor de nachtelijke oefening. Na een korte rust in de open lucht en een verplaatsing met rubberboten nam hij deel aan een ‘cliff assault’.
2 november: Altijd iemand die wil luisteren
Zelfmoord is een onbeschrijflijk einde aan iemands leven. Het laat nabestaanden achter met enorm veel verdriet, onmacht en schuldgevoel. Niemand zou eenzaam en radeloos moeten sterven, vindt de Stichting 113 Zelfmoordpreventie. Deze landelijke stichting organiseerde op 2 november een vrijwilligersdag ter gelegenheid van haar tienjarig bestaan, in aanwezigheid van Hare Majesteit Koningin Máxima.
Volgens woordvoerder Anke Wammes werd de belangstelling van de Koningin door alle deelnemers ervaren als een hart onder de riem: “De Koningin heeft gesproken met vrijwilligers en medewerkers. Zij ondersteunt onze hoopvolle boodschap dat hulp ècht helpt en dat het belangrijk is om over dit onderwerp te praten. Mensen kunnen 24 uur per dag en zeven dagen in de week in gesprek. Dat kan via de telefoon en via chat. In die gesprekken kunnen ze bij getrainde vrijwilligers of psychologen hun verhaal kwijt over hun zelfmoordgedachten. Er zit een groot taboe op; mensen vinden het moeilijk om met hun persoonlijke verhaal hulp te zoeken. Dat is de reden dat we anoniem zijn, en gratis.”
Jaarlijks voeren medewerkers en vrijwilligers van de hulplijn meer dan 50.000 telefoon- en chatgesprekken met mensen die hulp nodig hebben. De mensen aan de telefoon worden intensief gecoacht zodat ze goed op hun gevoelige taak zijn voorbereid.
7 november: Ziekenhuis in de buurt
In regio’s die te maken hebben met bevolkingsdaling en vergrijzing is het extra belangrijk dat goede zorg beschikbaar en bereikbaar blijft voor iedereen. Die beschikbaarheid is echter niet vanzelfsprekend. In kleine ziekenhuizen met relatief weinig patiënten is het immers moeilijk om te blijven voldoen aan de hoge kwaliteitseisen die in de zorg worden gesteld. Hoe vaker medisch specialisten een bepaalde handeling verrichten, hoe beter deze uitgevoerd wordt. Kwaliteit is gebaat bij specialisatie en die kan alleen in grotere, moderne ziekenhuizen tot haar recht komen.
In de regio Noordoost-Groningen is er dan ook voor gekozen om twee kleinere ziekenhuizen in Winschoten en Delfzijl samen te voegen tot één nieuw ziekenhuis. Dit Ommelander Ziekenhuis in Scheemda werd op 7 november geopend door Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander, samen met dertig inwoners uit de regio. De Koning sprak tijdens een rondleiding uitgebreid met artsen, medewerkers, patiënten en bestuurders. “De leefbaarheid in deze regio gaat ons aan het hart en die leefbaarheid vraagt om een ziekenhuis in de buurt”, aldus bestuursvoorzitter Albert Koeleman. “Dit is een nieuw begin. Ik hoop dat het ziekenhuis wordt toegelaten in de hoofden en harten van de inwoners.”
Het Ommelander Ziekenhuis ligt aan de rand van het aardbevingsgebied in Groningen en is volledig aardbevingsbestendig gebouwd. Dit is in het gebouw zichtbaar door de vele rubberen ‘harmonicaelementen’ die tussen de gebouwdelen zijn bevestigd.
10 november: Ode aan de Synode
In november 1618 kwamen meer dan honderd professoren, politici en predikanten uit binnen- en buitenland naar Dordrecht voor een protestantse kerkvergadering. De aanleiding was een vraag die destijds tot verhitte debatten leidde: hebben wij als mens zelf invloed op onze lotsbestemming of heeft God ons lot voorbestemd? Deze kwestie hield niet alleen de gemoederen binnen de kerk bezig, maar mondde ook uit in een politieke strijd, waarbij Stadhouder Prins Maurits van Oranje en landsadvocaat Johan van Oldenbarneveld tegenover elkaar kwamen te staan. De Synode van Dordrecht moest uitkomst bieden in dit conflict.
Vierhonderd jaar later organiseerde Dordrecht een grootscheepse herdenking van de Dordtse Synode. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander was bij de officiële start in de Augustijnenkerk en las een korte passage uit de Statenbijbel, die destijds in opdracht van de Synode tot stand kwam. Aansluitend opende hij de tentoonstelling ‘Werk, bid en bewonder’ in het Dordrechts Museum.
Museumdirecteur Peter Schoon omschreef de betekenis van de Synode als volgt: “Er kwam eenheid in de kerkleer en uiteindelijk werd een burgeroorlog voorkomen. De Nederlandse Republiek is een bloedbad bespaard gebleven, zoals de Dertigjarige Oorlog die in het Heilige Roomse Rijk was uitgebroken en miljoenen doden tot gevolg had, of de Engelse Burgeroorlog niet veel later. In Nederland daarentegen brak juist de Gouden Eeuw aan en de Republiek heeft volop de vruchten kunnen plukken van haar positie als Protestantse heilstaat.”
15 november: Duurzame handel
Volgens de Verenigde Naties zal de wereldbevolking de komende dertig jaar groeien met 1,5 miljard mensen tot een totale populatie van 9,1 miljard. Om alle monden te kunnen voeden, is een forse verhoging van de voedselproductie nodig, vooral in landen die in ontwikkeling zijn. Maar hoe is dat te realiseren? Boeren moeten op een duurzame manier méér gaan produceren, terwijl ze kampen met de gevolgen van klimaatverandering en vaak moeite hebben om voldoende kapitaal aan te trekken om in hun bedrijf te investeren. Om boeren hierbij te helpen, kwam in 2008 het Initiatief voor Duurzame Handel tot stand. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om fondsen die het minder risicovol maken om leningen te verstrekken aan boerenbedrijven.
Op 15 november vierde het Initiatief voor Duurzame Handel zijn tienjarig bestaan in Utrecht. Hare Majesteit Koningin Máxima sprak de aanwezigen toe als speciale pleitbezorger van de secretarisgeneraal van de VN voor inclusieve financiering voor ontwikkeling. Zij vertelde dat kleine boerenbedrijven in landen in ontwikkeling slechts een zesde van de financiering ontvangen die ze nodig hebben om duurzaam te kunnen groeien. Als koffiebonen en tropisch fruit ons kunnen bereiken over een afstand van vele duizenden kilometers, waarom is het dan nog steeds zo lastig om de boeren die deze producten telen te bereiken met goede financiering op maat? De Koningin pleitte ervoor de mogelijkheden van datatechnologie en mobiele netwerken veel beter te benutten om deze boeren vooruit te helpen.
21-23 november: Aan elkaar gewaagd
Een hoge levensstandaard, excellent onderwijs, een uitstekende infrastructuur: Singapore is op veel gebieden toonaangevend. De kleine republiek in Zuidoost-Azië heeft zich sinds haar onafhankelijkheid in de jaren zestig razendsnel ontwikkeld. Een Nederlander speelde daarbij een belangrijke rol. Albert Winsemius was als adviseur van minister-president Lee Kuan Yew nauw betrokken bij de opbouw van Singapore. De contacten uit die tijd hebben bijgedragen aan de hechte banden tussen onze landen. Circa tienduizend Nederlanders wonen in Singapore. De grootste Nederlandse basisschool buiten onze grenzen bevindt zich er en zestienhonderd Nederlandse bedrijven hebben er een vestiging.
De president van Singapore, mevrouw Halima Yacob, bracht van 21 tot en met 23 november een Staatsbezoek aan ons land. Zij werd vergezeld door een aantal ministers en door ondernemers die geïnteresseerd zijn in verdere versterking van de samenwerking. Singapore en Nederland zijn in innovatief opzicht aan elkaar gewaagd en herkennen veel in elkaar als hoogontwikkelde en dichtbevolkte landen die hun logistiek en stedelijk leven willen verduurzamen.
Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander en Hare Majesteit Koningin Máxima heetten de president en haar echtgenoot welkom in Amsterdam. Het driedaagse bezoek omvatte een groot aantal inhoudelijke onderdelen. Zo bezocht de president samen met de Koning Prodock in Amsterdam, een innovatiehub voor startups. De Koningin begeleidde de president tijdens een bezoek aan het Horticultural Centre in Bleiswijk. Ook bezocht de president de haven van Rotterdam, Deltares in Delft en Brainport Eindhoven.
22 november: Anne Frank blijft jongeren inspireren
De interesse in het levensverhaal van Anne Frank is onverminderd groot. Elk jaar brengen 1,2 miljoen mensen een bezoek aan het huis waar Anne in de Tweede Wereldoorlog ruim twee jaar met haar ouders, haar zus en vier andere lotgenoten ondergedoken was. Om de grote stroom bezoekers goed te kunnen ontvangen was een vernieuwing van de publieksvoorzieningen noodzakelijk. Daarbij zijn ook de museumruimten om het Achterhuis heen vernieuwd. Deze geven nu meer informatie over wat er in de jaren dertig in Duitsland en tijdens de Jodenvervolging in Nederland is gebeurd. Jonge bezoekers krijgen daardoor een beeld van de historische context.
Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander opende het vernieuwde Anne Frank Huis op 22 november. Hij luisterde onder meer naar de verhalen van drie leden van het jongerenteam van de Anne Frank Stichting. Zij zetten zich in tegen vooroordelen en discriminatie. Onder hen Majd Mshaty: “Ik kom uit Aleppo in Syrië en ben gevlucht omdat mijn buurt iedere dag werd gebombardeerd. Ik behoor tot een minderheidsgroep vanwege mijn christelijke achtergrond. Het verhaal van Anne maakte grote indruk op mij want ik herkende de dreiging en angst die oorlog met zich mee brengt. Door het jongerenteam heb ik veel geleerd. Ik maakte bijvoorbeeld altijd grappen over homoseksualiteit omdat ik dacht dat homoseksualiteit niet normaal was. Nu denk ik daar heel anders over. Inmiddels woon ik vier jaar in Nederland en studeer ik culturele antropologie en bedrijfskunde aan de VU.”
27 november: Onderzoeksjournalistiek broodnodig
“Natuurlijk zeg ik allemaal aardige dingen over Nederland in de hoop dat u me als vluchteling wilt opnemen, mocht het nodig zijn. En niet alleen mij, maar ook mijn familie en vrienden. Wat in dit land voor een Amerikaan exotisch aandoet, is dat de enorme klassenverschillen die in mijn land bijna overal in het oog springen, hier niet lijken te bestaan. Misschien ontstaat hier uiteindelijk dezelfde ongelijkheid als in mijn eigen land, maar de Nederlandse welvaartsstaat is althans nu nog sterk genoeg om dat te voorkomen.” Dit zei de Amerikaanse journaliste Barbara Ehrenreich op 27 november, nadat zij de Erasmusprijs had gekregen uit handen van Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander.
Barbara Ehrenreich is een van de wegbereiders van de participerende onderzoeksjournalistiek. Door zelf het leven te leiden van mensen in moeilijke situaties (zoals mensen met zwaar en laagbetaald werk), geeft zij een stem aan groepen die anders niet gehoord worden. In haar werk laat ze de keerzijde zien van de Amerikaanse Droom waarin geloof in eigen kracht centraal staat, terwijl miljoenen mensen zelfs met hard werken geen kans hebben zich aan de armoede te ontworstelen.
Omdat de Erasmusprijs in 2018 zestig jaar bestond, hield ook de Koning als Regent een toespraak. Hij beklemtoonde het belang van journalisten ‘in deze tijd, waarin de kritische en onafhankelijke journalistiek – die onmisbaar is in een vrije, democratische samenleving – op veel plaatsen in de wereld onder druk staat’.
28 november: Zorg voor slachtoffers van seksueel geweld
De Congolese gynaecoloog en mensenrechtenactivist Denis Mukwege ontving op 10 december 2018 de Nobelprijs voor de Vrede voor zijn jarenlange medische hulp aan slachtoffers van seksueel geweld en zijn strijd tegen verkrachting als oorlogswapen. Twee weken voor de uitreiking in Oslo was dr. Mukwege in Den Haag bij een symposium van de Denis Mukwege Foundation. Deze vraagt wereldwijd aandacht voor de afschuwelijke realiteit van seksueel geweld tegen vrouwen. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander woonde het symposium bij en sprak met slachtoffers en met Denis Mukwege zelf.
In zijn dankwoord bij de aanvaarding van de Nobelprijs vertelde dr. Mukwege indringend over zijn ervaringen in zijn door conflicten verscheurde land waar honderdduizenden vrouwen en (soms zeer jonge) meisjes slachtoffer zijn van verkrachtingen door rondtrekkende strijdgroepen. De vaak sterk verminkte vrouwen worden in zijn hospitaal opgevangen, geopereerd en begeleid. “Laat me u Sarah’s verhaal vertellen. Toen ze bij ons werd binnengebracht was ze er verschrikkelijk aan toe. Een gewapende groep had haar dorp overvallen en haar hele familie uitgemoord. Sarah werd door een groep mannen verkracht en verloor het bewustzijn. Door de ernstige genitale verminking durfden we niet te denken dat ze ooit weer zou kunnen lopen. Maar met haar verlangen om te blijven leven gaf ze de medische staf hoop. Vandaag is Sarah een mooie en sterke vrouw die haar lotgenoten helpt en zelfs een eigen bedrijf gestart is.
28 november - 1 december: Natuurlijk Bonaire
Papegaaien, flamingo’s, zeeschildpadden en leguanen voelen zich van nature bijzonder thuis op Bonaire. Maar hun leefgebied staat onder druk door het voortschrijdende toerisme. Gelukkig bieden het Washington Slagbaai Nationaal Park en het Nationale Onderwaterpark Bonaire een veilige leefomgeving voor de inheemse diersoorten op het eiland. Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix voelt zich als beschermvrouwe van de Dutch Caribbean Nature Alliance nauw bij het natuurbehoud op Bonaire betrokken. Zij bezocht het eiland van 28 november tot en met 1 december om de parken te bezichtigen en met beheerders, bewoners en bestuurders te praten over de balans tussen de economische ontwikkeling en de zorg voor flora en fauna. De Prinses maakte uitgebreid kennis met de Junior Rangers van de Stichting Nationale Parken Bonaire. Deze jonge natuurambassadeurs verdiepen zich in de bijzondere dieren en planten op Bonaire en praten mee over de toekomst van hun eiland en de dilemma’s waarmee de bewoners kampen. Leendert van Driel, voorzitter van de Dutch Caribbean Nature Alliance, verwoordde het belangrijkste dilemma als volgt: “Hoeveel groei kan een klein en kwetsbaar eiland aan zonder dat onherstelbare schade wordt aangericht aan de natuur en zonder dat de kip met de gouden eieren wordt geslacht? De toeristen komen vanwege de ongerepte natuur en de rust en stilte. Als die verdwijnen, verdwijnen ook de toeristen. Een balans tussen economische ontwikkeling en natuurbehoud is dus voor alle betrokkenen van belang.”
