Toespraak Prinses Laurentien, 12 mei 2007
als aantredende Voorzitter, European Cultural Foundation, Amsterdam
Excellentie, waarde aanwezigen, dear friends from abroad,
lieve familie,
Centraal vanavond staan de European Cultural Foundation en haar Voorzitter, Prinses Margriet, die de afgelopen 24 jaar zo immens veel voor de ECF heeft betekend- en gelukkig blijft betekenen.
Ik heb dit afgelopen jaar het voorrecht gehad om samen met jou de stichting in alle facetten te mogen ervaren. Deze samenwerking was voor mij niet alleen intellectueel stimulerend. Het was ook een geweldig plezier om dit met jou te doen en het heeft mijn waardering voor jou professioneel en persoonlijk nog verder verdiept.
De ECF zal je diplomatieke vaardigheden, toewijding, kennis en institutioneel geheugen missen. Deze unieke combinatie van kwaliteiten is onmogelijk te vervangen. Ik zal je missen maar... ik weet je te vinden!
Dank voor je vertrouwen - ik voel mij gesterkt door een gedreven en professioneel team en indrukwekkende Board-leden en leden van de Advisory Council: ik kijk ernaar uit met u allen te werken aan de belangrijke opdracht die de ECF zich stelt, en waarmee ik me ten diepste verbonden voel.
Ik beleef Europa vanuit mijn instinct. Ik weet niet beter; het "Europeaan-zijn" is mij als kind bijgebracht en onbewust mijn tweede natuur geworden. Is het mijn cultuur? Zelfs dat heb ik nooit onderzocht, laat staan in twijfel getrokken. Ik heb veel geleend van allerlei culturen binnen en buiten Europa die ik heb opgezocht en die op mijn pad zijn gekomen. Deze leen-acties heb ik altijd als verrijkend en een voorrecht ervaren.
Europa, cultuur en de stichting. Deze gebieden draaien uiteindelijk om één fenomeen: mensen. Het zijn mensen die ideeën, gedachten en meningen hebben, en wij zullen het samen met elkaar moeten doen. De ECF investeert op concrete en vaak onverwachte wijze in artistieke uitingen van mensen en organisaties, zoals...
jongeren, kunstenaars, film-makers, studenten en pionierende culturele organisaties. Door mensen hun verrijkende culturele ervaringen en perspectieven met elkaar te laten delen, kan de kracht van cultuur zijn werk doen en daarmee bijdragen aan het begrip en respect onder mensen in Europa.
Tegen de achtergrond van deze activiteiten en doelstellingen van de ECF deel ik graag drie persoonlijke gedachten met u, ter afsluiting van deze samenkomst.
1. Luisteren is een kunst
Communicatie is, laten wij zeggen, 80% luisteren, 20% spreken of zenden. Door eerst open te luisteren, wordt het spreken opbouwender. Want juist door luisteren wordt duidelijk wat elkaars verwachtingen zijn.
Belangrijk, want wij weten het allemaal: verkeerde verwachtingen leiden tot misverstanden, teleurstellingen en andere negatieve reacties.
De ECF faciliteert en ondersteunt individuen en organisaties om op beeldende, tastbare en sprankelende wijze inzicht te krijgen in de cultuur van een ander. Niet als doel op zich, maar om te luisteren naar elkaars verschillen, en te spreken over wat verbindt; om zo tot daadwerkelijke communicatie en dialoog te komen. Het is dan aan ons als ECF om de uitkomsten en lessen hiervan zo concreet mogelijk uit te dragen, als bijdragen aan een meer vreedzame en nadenkende samenleving.
2. Cultuur is dynamisch
In welke vorm van dialoog ook geldt: iedereen heeft altijd een beetje gelijk. Artistieke uitingen zijn een natuurlijke catalysator om ideeën uit te wisselen, begrip te creëeren en om meningen te delen zonder er waarde-oordelen aan vast te plakken. Waarom? Misschien wel omdat artistieke uitingen uiteindelijk tot hele zuivere menselijke emoties zijn terug te brengen. "Culture is the widening of the mind and of the spirit," zei de Indiase politicus Nehru.
Juist daarom vind ik het zo geweldig dat de ECF in heel Europa, kansen voor kunstenaars helpt faciliteren en creëren om in dialoog te treden met andere kunstenaars en betrokkenen op het culturele vlak. Zij vertellen ons hoeveel deze "widening of the mind and of the spirits" voor hen betekent.
3. Openstaan voor diversiteit vergt zelf-reflectie
Ook onze mate van diversiteit evolueert in de tijd. Staat of valt de duurzaamheid van een cultuur niet bij haar vermogen om inclusief te zijn; om open te staan voor verschillende invloeden? Dat wil dus ook zeggen: openstaan voor zelf-reflectie. Bijvoorbeeld, wij spreken veel over diversiteit binnen Europa. Is het niet interessant dat wanneer wij buiten Europa gaan, deze diversiteit ons veel relatiever lijkt?
En laten wij niet vergeten dat waarden die wij geneigd zijn voor lief te nemen niet voor iedereen "gewoon" zijn. Om bij de basis te beginnen: als je niet van jongs af aan een gevoel van eigenwaarde meekrijgt, is het niet evident om respect en begrip voor anderen te ontwikkelen.
Die eerste levensjaren van een mens zijn dus erg belangrijk. Ook als moeder zie ik hoe de waarden en de wijze waarop kinderen naar zichzelf, elkaar en om zich heen kijken, al op heel jonge leeftijd worden gevormd.
Dialoog tussen jongeren is belangrijk met een blik op de toekomst. Maar even zo belangrijk is de culturele dialoog tussen generaties. Want om het heden en de toekomst te kunnen begrijpen, te omarmen en positief voor ons te laten werken zullen wij het verleden met ons moeten meedragen: dan kunnen we leren van fouten en positieve krachten versterken.
Tot slot: investeren in cultuur is niet investeren in een "goed doel". Het is investeren in ons welzijn en wat ons bepaalt.
Om nog maar eens aan te geven dat de rijkdom van diversiteit ook Europese grenzen overstijgt, citeer ik nogmaals Nehru: "Peace is not a relationship of nations. It is a condition of mind brought about by a serenity of soul. Peace is not merely the absence of war. It is also a state of mind. Lasting peace can come only to peaceful people."
Dank u wel.
