Toespraak van Koningin Máxima bij de uitreiking van de Appeltjes van Oranje, Paleis Noordeinde

Het gesproken woord geldt. 

Wat had ik U graag allemaal hier op Paleis Noordeinde willen begroeten! Maar gelukkig zijn we digitaal toch met elkaar verbonden en kunt U ‘live’ meeleven met de vertegenwoordigers van de 12 initiatieven hier in de Balzaal. 

Tegen iedereen thuis wil ik zeggen: fantastisch dat U erbij bent. En dank U wel voor Uw steun aan deze organisaties. U doet geweldig werk, vaak achter de schermen. Maar dat wil niet zeggen dat U onzichtbaar blijft. Als genomineerden voor een Appeltje van Oranje staat U vandaag allemaal in de spotlights!

We hebben inmiddels twee fantastische winnaars. Stichting Vriendendiensten en Expertise Center Education Care: van harte gelukgewenst!

Ik mag nu de derde winnaar bekend maken, en dat is ook meteen de winnaar van de Grote Appel…

Maar ik houd het nog heel even spannend…

Want ik wil graag eerst met U delen hoe belangrijk ik Uw werk vind. U helpt mensen met psychische problemen om hun mentale veerkracht terug te vinden, zodat ze volwaardig kunnen meedoen in de samenleving. U helpt hen weerbaar te worden. Dat werk is zó nodig.

De afgelopen jaren heb ik in werkbezoeken heel veel gesprekken gevoerd met mensen die kampen met mentale gezondheidsproblemen. Ik sprak ook met hulpverleners: zowel professionals als vrijwilligers. En met wetenschappers.

Al die gesprekken en ontmoetingen zijn belangrijk voor me geweest. Niet alleen om de eerlijke verhalen die ik hoorde, maar ook om de verdieping van mijn kennis.

Wat ik in deze gesprekken heb ervaren is in de eerste plaats de enorme variatie. Vorige week was ik samen met mijn man in Venray om te praten over mentale weerbaarheid van jongeren. “Ieder huisje heeft zijn kruisje”, zei de wethouder Jeugdzorg. Maar tegelijkertijd: Ieder mens is uniek. De één heeft last van een depressie en slaagt erin daar na een tijdje weer uit te komen. De ander raakt steeds dieper in de psychische problemen, tot wanhoop van zichzelf en familie en vrienden. 

In de tweede plaats hoorde ik van heel veel betrokkenen dat zij nog steeds een stigma voelen. Het is moeilijk om te praten over je psychische problemen. Daardoor blijven veel mensen er heel lang mee rondlopen. Ze zijn bang het perfecte plaatje te bederven en laten de wereld een glimlach zien, terwijl ze vanbinnen huilen. En daardoor worden ze steeds kwetsbaarder en wordt herstel steeds moeilijker.

‘Eigenlijk zou mentale gezondheid net zo bespreekbaar moeten zijn als een gebroken been’, vertelde een student me eerder dit jaar.

Het derde dat mij is opgevallen, is het grote belang van preventie en herstel dichtbij. De druk op de geestelijke gezondheidszorg is hoog en de wachtlijsten worden langer. Om te voorkomen dat deze druk nóg hoger wordt, moeten we zorgen dat er voor iedereen dichtbij huis mogelijkheden zijn om psychische problemen te bespreken. En dat er hulp is voor iedereen die werkt aan herstel.

Dat geldt voor mensen van alle leeftijden, maar zeker ook voor jongeren. Acht procent van de jongeren tussen 12 en 25 jaar is psychisch ongezond. Dat is één op de twaalf jongeren. En de coronapandemie heeft het voor velen niet gemakkelijker gemaakt.

De psychische klachten manifesteren zich vooral tussen de 18 en 25 jaar. De studentenleeftijd. Maar dit is zeker niet alleen een studentenprobleem. Ook werkende jongeren worden erdoor geraakt, met soms levenslange gevolgen. 

Daarom is het belangrijk dat we er vroeg bij zijn. Hoe eerder mensen hun verhaal durven te delen, hoe beter. Zo winnen we kostbare jaren en besparen we heel veel verdriet en onnodige kosten. 

Ik ben dan ook heel blij met het initiatief van het Oranje Fonds en MIND om samen te gaan werken. Daar hoort U straks meer over…

De weg naar herstel begint voor iedereen bij een luisterend oor en een eerlijk gesprek.

U beseft dat allemaal en U brengt het in praktijk!

Het is geweldig dat ik vandaag met drie Appeltjes van Oranje onze waardering voor Uw werk kan uitdrukken.

Twee Appeltjes hebben hun bestemming al gevonden… maar de derde wacht nog… en dat is de Grote Appel.

U moet beseffen dat er 233 inzendingen waren dit jaar. U behoort tot de beste twaalf. Dat is al een enorme prestatie.

Ik ben onder de indruk van de kwaliteit en de werkwijze van alle genomineerden. Bijvoorbeeld door de inzet van mensen die zelf psychische problemen hebben gehad en nu anderen helpen. Hun ervaring en inlevingsvermogen zijn goud waard.

De Grote Appel 2021 gaat naar een organisatie die klein begon als een lokaal initiatief gericht op zelfhulp en herstel. Langzaam maar zeker verspreidde het zich over een steeds groter deel van het land en groeide het aantal vrijwilligers. Velen van hen zijn als deelnemer begonnen. De vrijwilligers ontwikkelen zich voortdurend verder. Ze blijven leren.

De organisatie creëert veilige plekken, maar weet mensen met psychische problemen ook in beweging te brengen, niet alleen naar herstel, maar ook naar studie en werk. Ze werkt bovendien goed samen met de reguliere zorg en blijft zich continu vernieuwen. 

Dames en heren, de Grote Appel gaat naar….

Ixta Noa uit Nijmegen!

Mijn hartelijke gelukwensen aan alle medewerkers en vrijwilligers.