Toespraak van Koning Willem-Alexander bij de opening van de bijeenkomst van de North Seas Energy Cooperation, Den Haag
Mevrouw Simson, excellenties, dames en heren,
Welkom in Den Haag, welkom in Nederland!
Het doet me veel plezier u als onze partners aan de Noordzee te begroeten.
‘Partners aan de Noordzee’. Dat nemen we ruim. Ook de Irish Sea hoort erbij. Dus ook Ierland!
En Luxemburg! U bent verbonden met de Noordzee via het stroomgebied van de Maas. Hier aan de gastvrije Hollandse kust spreken we gewoon van ‘Luxemburg aan Zee’.
En welkom ook aan het Verenigd Koninkrijk. U bent als gast in dit gezelschap vertegenwoordigd. Dank u wel dat u op deze wijze interesse toont in Europese samenwerking en in de vraag hoe we als Europeanen samen onze positie in de wereld kunnen versterken. Uw betrokkenheid smaakt naar meer…
Het belang van een betrouwbare en duurzame energievoorziening verbindt ons dwars over nationale grenzen heen.
Ik moet onwillekeurig terugdenken aan de oorsprong van de Europese samenwerking, meer dan zeventig jaar geleden. Het begon met energie en industrie, met kolen en staal. De Europese leiders van toen begrepen dat een sterk Europa gefundeerd is op de erkenning en behartiging van gemeenschappelijke belangen.
Zo begon een nieuw tijdperk. Een tijdperk waarin Europa de weg vooruit vond en waarin welvaart en welzijn konden groeien.
Op dit moment staan we opnieuw op de drempel van een nieuw tijdperk. Het energiesysteem dat we in de afgelopen zeventig jaar hebben opgebouwd, voldoet niet meer. Fossiele energie is niet langer het fundament onder onze toekomst. Het International Energy Agency zei het vorige maand heel duidelijk: “The transition to clean energy is happening worldwide and it’s unstoppable. It’s not a question of ‘if’, it’s just a matter of ‘how soon’.”
Juist voor Europa is dit een cruciale ontwikkeling. We willen immers minder afhankelijk worden van landen als Rusland. We willen geen speelbal zijn van wild schommelende prijzen op een onvoorspelbare wereldmarkt.
De Europese Commissie doet er alles aan om de transitie naar een duurzaam energiesysteem ruim baan te geven. En Europese landen zijn hard aan het werk, samen met het bedrijfsleven, netwerkbeheerders en de wetenschap.
Ik zie hoe snel de ontwikkelingen gaan. Sterker nog: ik ervaar het ook in mijn dagelijks werk, tijdens bezoeken en evenementen.
Twee maanden geleden bijvoorbeeld opende ik ongeveer vijftig kilometer noordwaarts - op het strand van IJmuiden - het Windpark Hollandse Kust Zuid. Het eerste windpark op zee dat zonder subsidie tot stand kwam. Goed voor de stroom van 1,5 miljoen huishoudens.
Nederland ligt op koers bij het realiseren van zijn ambities om snel meer windvermogen te realiseren. Dat doen we niet alleen, maar in hechte samenwerking met ú – de publieke en private partners in onze buurlanden.
En we doen méér. Vorige maand vierden we de start van de bouw van het eerste waterstofnetwerk van Europa, ook aan de Noordzee, bij Rotterdam. Een netwerk dat België, Duitsland en Nederland gaat verbinden. Belangrijk in vele opzichten, onder andere om windenergie van zee aan land te krijgen en verder te transporteren naar de industriële gebruikers in het binnenland.
Nog onlangs, tijdens een bezoek aan Noordrijn-Westfalen vorige week, viel me op hoe groot de wil tot internationale samenwerking op energiegebied is. Die gedrevenheid proef ik bij u allemaal.
Er is veel dynamiek, veel enthousiasme. Maar tegelijkertijd liggen er ook grote uitdagingen en daar mogen we de ogen niet voor sluiten.
Deze bijeenkomst is bedoeld om de voortgang te vieren. Maar ook om heel eerlijk te spreken over de zorgen.
In de eerste plaats betreft dat de onzekerheden waar investeerders mee worstelen. Inflatie. Hick-ups in de toeleveringsketen. Capaciteitstekorten in de havens. Gebrek aan goed opgeleide arbeidskrachten. Onduidelijkheid over vergunningen. Dit zijn heikele onderwerpen die iedereen hier bezighouden.
Het is noodzakelijk dat de marktomstandigheden gunstig blijven zodat we het tempo kunnen vasthouden. Overheden werken eraan om planningen en procedures op elkaar af te stemmen.
In de tweede plaats is ook de balans tussen economie en ecologie van groot belang. De Noordzee verschaft ons niet alleen energie, zij is ook een natuurlijke schatkamer die we samen willen beschermen.
Ik ben daarom blij dat we ook vertegenwoordigers van natuur- en milieuorganisaties in ons midden hebben om daarover mee te denken. Uw inbreng is heel welkom!
Ik herinner me een boottocht in augustus vorig jaar met deskundigen uit de sector waarin we de voortgang energieprojecten op zee bekeken. Aan boord ook biologen en natuurbeschermers. Het ging over vissenhotels rond de masten van windmolens en over het stilzetten van de bladen bij een zwerm trekvogels.
Ik herinner me dat een van reisgenoten zei: “Ook de energiebedrijven beseffen dat de Noordzee ons grootste natuurgebied is.” Dat besef - die verbinding - moeten we samen blijven koesteren!
Dames en heren, ik heb twee thema’s genoemd die vandaag aan bod komen, maar er staat nog veel meer op het programma.
Er staat veel op het spel. Onze economie en onze welvaart. Onze positie in een onzekere wereld. Onze vrijheid van handelen. Ons leefmilieu. Onze toekomst.
Allemaal essentiële waarden waarvoor wij elkaar hard nodig hebben.
Nederland is er trots op als voorzitter van de North Seas Energy Cooperation uw gastland te mogen zijn. Ik hoop dat u een plezierige en vooral productieve dag heeft. Heel veel succes!
Dank uw wel.