Statement van Koning Willem-Alexander met president Cyril Ramaphosa tijdens het staatsbezoek aan Zuid-Afrika, Pretoria
De toespraak is uitgesproken in het Engels.
Meneer de president,
Thank you so much for your hospitality,
Baie dankie vir jou gasvryheid,
Ri a livhuwa
Siyabonga kakhulu
Het liefst had ik u bedankt in alle twaalf officiële talen van de Republiek Zuid-Afrika, inclusief de South African Sign Language. Maar de boodschap is duidelijk: mijn vrouw en ik zijn heel blij een staatsbezoek te brengen aan uw schitterende land.
Ik draag veel bijzondere herinneringen met me mee aan Zuid-Afrika, waaronder natuurlijk de inauguratie van president Mandela, bijna dertig jaar geleden.
Hij vierde ons huwelijk mee in 2002. De enige gast die zichzelf had uitgenodigd!
U vertegenwoordigt de generatie na Mandela. Maar u heeft net als hij uw stempel gedrukt op het vrije Zuid-Afrika. Sterker nog: u was een van de belangrijkste architecten van de interim grondwet van 1993. Het fundament waarop uw democratische rechtsstaat is gebouwd.
Zuid-Afrika valt op door zijn sterke wetgeving en zijn onafhankelijke rechtspraak. Mensen hebben hier de vrijheid om zich uit te spreken, zich te verenigen, hun eigen pad te kiezen, zichzelf te zijn. U was het eerste land in de wereld dat discriminatie op basis van seksuele oriëntatie grondwettelijk verbood. Dit alles verdient groot respect.
Wij zijn naar Zuid-Afrika gekomen om te luisteren en om van gedachten te wisselen over wat u bezig houdt en over alles wat we delen.
We doen dat met open vizier en eerlijkheid. We delen een geschiedenis die ruim anderhalve eeuw lang getekend werd door kolonialisme, machtsmisbruik en slavernij. De sporen daarvan zijn nog op veel plekken zichtbaar en voelbaar. Het is met deemoed dat we daarbij stilstaan, morgen in Kaapstad, in het Iziko Slave Museum.
Nadat onze koloniale banden waren verbroken, bleef een gevoel van verwantschap bestaan. Maar pas in de jaren zestig brak in Nederland breed het besef door van het onrecht jegens de zwarte bevolking. Ons land sloot zich aan bij de strijd tegen de apartheid. Een strijd die dankzij mensen zoals ú succesvol was!
Zuid-Afrika heeft zich ontwikkeld tot een leidende stem op het Afrikaanse continent en in de wereld. U roept op tot verbinding. De kracht daarvan heeft u in eigen land laten zien met de Waarheids- en Verzoeningscommissie, die zoveel wonden heeft helpen helen.
Verbinding: die is ook internationaal zó nodig! Hierin vinden we elkaar moeiteloos. We denken gelijk over fundamentele principes als mensenrechten en democratie. We steunen samen het International Criminal Court. En we maken ons samen sterk voor de gelijkwaardigheid en veiligheid van ieder mens, ongeacht kleur, gender of seksuele gerichtheid.
Tijdens ons bezoek komen deze onderwerpen aan bod, inclusief de weerbarstige praktijk die onze idealen soms nog in de weg staat.
En we doen nog veel meer samen. Een van de grootste opgaven voor onze beide landen, is de omschakeling naar een energiesysteem dat houdbaar is in de toekomst. We streven samen naar een schone, eerlijke en klimaatvriendelijke energievoorziening. Ik ben heel blij dat we onze samenwerking intensiveren en daarbij ook kijken naar groene waterstof.
Wat zou het mooi zijn als u straks Zuid-Afrikaanse zon noordwaarts kunt exporteren! Dat zou een duurzame impuls zijn voor uw economie en die van ons.
De belangrijkste krachtbron voor een bloeiende economie is een goed opgeleide bevolking. U bent een jonge natie in de dubbele betekenis van het woord. Dat is fantastisch. Maar veel jonge mensen zitten zonder werk en missen de vaardigheden om hun dromen waar te maken. Goed onderwijs dat aansluit bij wat de samenleving nodig heeft, is de sleutel. Onze landen werken al jaren samen op het gebied van onderwijs en onderzoek. Tijdens ons bezoek geven we daar graag een extra duw aan.
Elke keer als ik in Zuid-Afrika ben, voel ik me opgetild door de ongelofelijke vitaliteit, de positieve energie en het plezier. Het is alsof je de Springboks ziet spelen. Tegenwoordig met ondersteuning van LED-lampjes! Een vondst van coach Rassie Erasmus.
Over Erasmus gesproken...
Volgende maand reik ik in het Koninklijk Paleis Amsterdam de Erasmusprijs uit aan een Zuid-Afrikaan: Trevor Noah. De jongste winnaar in de 65-jarige geschiedenis van deze onderscheiding.
Ik vind het een prachtige verbinding. Tussen een diepgravende humanist uit Rotterdam van 500 jaar geleden. De auteur van ‘Lof der Zotheid’. En een jonge Zuid-Afrikaan uit Soweto. Groot geworden als stand-up comedian in de clubs in Johannesburg.
Trevor Noah schreef: “I never let the memory of something painful prevent me from trying something new”.
Een uitstekend motto.
Zonder het verleden te vergeten, zijn ook wij hier om nieuwe kansen te omarmen in onze samenwerking met u. We verheugen ons op het vervolg van ons bezoek!