Toespraak van Koning Willem-Alexander bij het staatsbanket ter gelegenheid van het staatsbezoek aan de Bondsrepubliek Duitsland

De toespraak is uitgesproken in het Duits. 

Meneer de Bondspresident, Mevrouw Büdenbender,

Wij willen U beiden bedanken voor de warme ontvangst hier in Berlijn. Mijn vrouw en ik zijn opgetogen dat wij bij U te gast mogen zijn. Bijna anderhalf jaar lang was een bezoek als dit niet mogelijk. En nu, aan het begin van de zomer, kan eindelijk plaatsvinden waar wij al zo lang naar uitkijken: een Staatsbezoek aan de Bondsrepubliek Duitsland, ons buurland waarmee wij ons zó sterk verbonden voelen! 

Het is het slotakkoord van een reeks bezoeken aan alle deelstaten waarmee wij acht jaar geleden begonnen. Maar het is voor ons méér dan dat. Een symbool van hoop en van terugkerend optimisme na een beklemmende tijd.

Op de moeilijkste momenten bewees onze vriendschap haar ware kracht. Toen de IC’s bij ons vol raakten, openden ziekenhuizen in Noordrijn-Westfalen en Nedersaksen liefdevol hun deuren voor Nederlandse patiënten en was de grens tussen onze landen niet gesloten. Nooit vergeten wij de solidariteit van onze directe buren.

Dit Staatsbezoek heeft veel inhoudelijke onderdelen die laten zien hoe breed onze samenwerking is. Zij zijn alle uiterst relevant. Maar wat ik vandaag aan U wil overbrengen gaat dieper. Want onder al die samenwerkingsrelaties ligt een fundament van hechte vriendschap. Van groot vertrouwen. Van verwantschap. En ook van trots dat we samen met U optrekken, in Europa en in de wereld. 

Wie daaraan een ongekende bijdrage heeft geleverd, bent U, Mevrouw de Bondskanselier. Bijna zestien jaar lang bent U ook voor de mensen in Nederland een baken van betrouwbaarheid en toewijding in een onzekere wereld. U bent de Nederlanders dierbaar geworden!

Nog heel recent was U te gast op onze Bevrijdingsdag, 5 mei. U sprak heel eerlijk en eenvoudig en ging moeilijke thema’s niet uit de weg. “Vergangenes können wir nicht ungeschehen machen”, zei U. “Daraus die richtigen Lehren zu ziehen, das jedoch können und das müssen wir.

De herinneringen aan toen, en ja, ook de pijn, zijn er nog. Maar we zijn er samen in geslaagd onder de lange schaduw van het verleden uit te komen. 

Een van de kenmerken van het moderne Duitsland is het vermogen om helder en moedig over zichzelf na te denken. Zelfkritiek is een grote kracht. Niet veel landen zijn daartoe in staat. Uw land is hierin een voorbeeld. Het is een van de redenen waarom in Duitsland vrijheid, recht en moreel besef zo sterk verankerd zijn. 

De Bondsrepubliek Duitsland opereert behoedzaam en verbindend. Wij hechten grote waarde aan Uw bijzondere rol op het wereldtoneel. Bescheidenheid wordt hier van oudsher gezien als een belangrijke deugd. Dat is prijzenswaardig... Maar té grote bescheidenheid, zou in onze ogen toch niet terecht zijn.

Duitsland zet zich vol overtuiging in voor samenwerking en solidariteit in Europa. Samen met U nemen wij daarvoor heel graag verantwoordelijkheid. Vrijheid, mensenrechten en sociale rechtvaardigheid vinden bescherming onder het dak van de Europese Unie. En duurzame ontwikkeling en groei kunnen niet zonder Europese krachtenbundeling. 

Een goed voorbeeld is de overgang naar een energievoorziening waarmee wij onze planeet ook in de toekomst leefbaar kunnen houden. Europa toont ambitie in het tegengaan van de klimaatverandering. Het is geweldig dat onze landen hierbij samen optrekken en elkaar al bij het maken van plannen consulteren. Morgen praten we over waterstof in het Haus der Deutschen Wirtschaft. Het is slechts één van de vele voorbeelden waarbij Duitse en Nederlandse wetenschappers en ondernemers elkaar energie geven. 

Duitsland is het land van de makers. Met respect kijken we naar de status die kennis, vakmanschap en praktische vaardigheden hebben in de Duitse samenleving. Je moet van goeden huize komen om dat niveau te evenaren. De vele Nederlanders die hier actief zijn, voelen zich daardoor op een heel plezierige manier uitgedaagd. 

Ons Staatsbezoek geeft – zo hopen wij – een extra stimulans aan de samenwerkingsverbanden op vrijwel alle gebieden des levens.

Behalve een Staatsbezoek, is dit ook een bezoek aan de laatste deelstaat in onze lange reis door Duitsland die acht jaar geleden begon. Het is een grote eer om juist hier in Berlijn onze Grand Tour te mogen afsluiten. Deze stad laat zien dat we geen gevangenen zijn van het verleden en dat geluk kan groeien uit verzoening en verbinding.

Meneer de Bondspresident en Mevrouw Büdenbender,
Mevrouw de Bondskanselier,
Meneer de regerend burgemeester van Berlijn,

Als U me toestaat sluit ik graag af met een strofe van Johann Wolfgang Goethe, uit zijn ‘Bundeslied’. Ze geeft de sfeer van ons samenzijn vanavond - en van de Duits-Nederlandse betrekkingen - goed weer!

Wer lebt in unserm Kreise,
Und lebt nicht selig drin?
Genießt die freie Weise
Und treuen Brudersinn!
So bleibt durch alle Zeiten
Herz Herzen zugekehrt;
Von keinen Kleinigkeiten
Wird unser Bund gestört.

Dank U wel!